Μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας
Ήταν χρόνια επιθυμία μια χειμερινή ανάβαση στο Μύτικα. Τα πράγματα ήρθαν σιγά-σιγά. Μπόλικες αναβάσεις στην κορυφή του Ολύμπου τα καλοκαίρια, σχολή χειμερινού βουνού, αναβάσεις με χειμερινές συνθήκες σε αρκετά Ελληνικά βουνά, τόσο στα πλαίσια της σχολής, αλλά και μετά με την ορειβατική παρέα που ζυμώθηκε στα πλαίσια της σχολής, και τώρα ήρθε επιτέλους η σειρά του Ολύμπου. Οι υποχρεώσεις δεν αφήνουν πολλά περιθώρια και στη μνημονιακή Ελλάδα οι εξορμήσεις στα βουνά δεν είναι πλέον εύκολη υπόθεση, αλλά η παρέα είναι αποφασισμένη και το επίμαχο Σαββατοκύριακο είναι προ των πυλών. Εάν και ο δελτίο καιρού δεν είναι και το πλέον καλύτερο, με ελαφρύ χιόνι, κρύο και συννεφιά, περιθώρια για αλλαγές δεν υπάρχουν.” Ίσως ένα άνοιγμα το πρωί της Κυριακής μας χαρίσει και το Μύτικα”, σκέφτεσαι καθώς αρκετοί από την παρέα έχουν ήδη ανέβει στο Ελληνικό ζενίθ.
Πρωινό ξεκίνημα από τη Γκορτσιά με λίγο ομίχλη και λιγοστό χιόνι στο έδαφος. Μετά τη Μπάρμπα το χιόνι βαθαίνει, αλλά έχει περάσει κόσμος και το μονοπάτι πατημένο. Ξεκινήσαν αρκετοί πιο νωρίς. Οι εποχές αλλάξαν και ο Όλυμπος πλέον το χειμώνα στο δρόμο για τις κορυφές, έχει τρία καταφύγια ανοιχτά για αρκετά Σαββατοκύριακα. “Φακό κεφαλής με extra μπαταρίες έχεις?” ρωτάει ο παλαιότερος που αυτόματα παίρνει και τον άτυπο ρόλο του “υπεύθυνου” και απαντάς “Ναι, αλλά όχι μπαταρίες” και σκέφτεσαι “Τόσο πολύ νύχτα θα περπατήσουμε;”. Στο βάθος κάτι λένε για χάρτες, GPS και πυξίδες, αλλά δε δίνεις σημασία και χωρίς να το καταλάβεις έχεις κλείσει το σακίδιο και περπατάς στο μονοπάτι. Με τα πολλά η ώρα πήγε 8 το πρωί ενός όχι και τόσο ανοιξιάτικου Σαββατιάτικου πρωινού του Μάρτη.
Από την τοποθεσία Κόκα και επάνω το χιόνι πιο βαθύ, στο γόνατο, η δεξαμενή στη Στράγγο έχει πάνω από μισό μέτρο φρέσκο χιόνι και ο καιρός μόλις έχει λίγο ανοίξει, η μυρωδιά του ρόμπολου να καίγεται στη σόμπα. Καταφύγιο Πετρόστρουγκας, ανοιχτό, έχει κόσμο.
Ανεβαίνεις τα σκαλιά και στην είσοδο βλέπεις μερικά ζευγάρια ορειβατικού σκι και απλωμένο χειμερινό εξοπλισμό πάνω στους πάγκους και σε διάφορες γωνίες. Βγάζετε τα σακίδια και τις μπότες σας και μπαίνετε στον κυρίως χώρο. Ζέστη από τη μεγάλη σόμπα και αρκετός κόσμος αραδιασμένος στα τραπέζια. Άλλοι πίνουν τσάι και κάποιοι μερακλήδες πίσω στη γωνία, έχουν ήδη μπροστά τους το πρώτο τσίπουρο της ημέρας. Κάθεσαι, ζεσταίνεσαι και συμφωνείτε με την παρέα να φάτε μία μακαρονάδα να πιείτε μερικά τσάγια και να συνεχίσετε. Μέσα στη βαβούρα ακούς ότι έχει πολύ χιόνι πιο πάνω και ότι το πρωί κάποιοι γυρίσαν πίσω λίγο πριν τη Σκούρτα γιατί είχε αέρα. “Τα παιδιά από τα καταφύγια είναι επάνω από χθες, οπότε μη μασάτε” ακούγεται από την κουζίνα. Τρώτε τη ζεστή μακαρονάδα και με γρήγορες κινήσεις ετοιμάζεστε για το δεύτερο κομμάτι της ανάβασης. Ούτως ή άλλως μέχρι εδώ είναι το ζέσταμα. Με το που βγαίνετε από το καταφύγιο ο καιρός έχει κλείσει και χιονίζει αρκετά, αλλά το δελτίο λέει ότι ο καιρός ανοίγει για τα καλά από το απόγευμα. Ενδόμυχα σου περνάει η σκέψη της παραμονής, αλλά η παρέα είναι αποφασισμένη και ακολουθείς χωρίς πολλές δεύτερες σκέψεις. Κάποιος ανοίγει την πόρτα από την κουζίνα να κάνει ένα τσιγάρο και λέει “Καλή Ανάβαση, Καλή δύναμη”. Δεν ξέρεις πώς να το πάρεις ειρωνικά ή ως παρότρυνση. Με την πρώτη ανηφοριά το ξεχνάς κιόλας, αλλά βλέπεις το μεγάλο δένδρο που είναι ξεραμένο και αναπολείς τις χαλαρές στιγμές του καλοκαιριού που αράζατε με την παρέα κάτω από το δένδρο μετά από την πρώτη ανάβαση σας στο Στεφάνι, και χαλαρώνατε πίνοντας τις δροσερές μπύρες του καταφυγίου.
Το χιόνι έρχεται από το Βορρά και στο ντερέκι, ή μικρό ανάθεμα, τη χειμερινή διαδρομή ανάβασης προς το Οροπέδιο των Μουσών το χιόνι βαθαίνει. Αρχίζει το σύστημα ρολόι…ανοίγει βήματα ο ένας για όσο μπορεί και μετά πηγαίνει στο τέλος από τα πράγματα είναι σαφώς πιο ξεκούραστα και πάει λέγοντας έρχεται και η σειρά σου στην έξοδο από τα δέντρα και βλέπεις τον πρώτο να δυσκολεύεται, “είναι και κοντός όμως και για αυτό βουλιάζει” αναλογίζεσαι ποντάροντας ότι με το μικρότερο σου βάρος και σχετικά ελαφρύ σακίδιο τα πράγματα θα είναι καλύτερα για σένα.
Αν και στην αρχή δυσκολεύτηκες βρήκες ένα ρυθμό και με χαρά διαπίστωσες ότι οι αλλεπάλληλες αναβάσεις αλλά και το λίγο τρέξιμο στην πόλη, σε έχουν φέρει σε καλή φυσική κατάσταση. Τα δέντρα αραιώνουν και χαμηλώνουν και ακούς από πίσω “Κινήσου ελαφρώς αριστερά” με τον αέρα να δυναμώνει και τις παγωμένες νιφάδες να λιώνουν γρήγορα πάνω στο ιδρωμένο σου πρόσωπο. Έρχεται κάποιος και σε αλλάζει καθώς το πεδίο γίνεται πιο επίπεδο και το χιόνι αποκτάει λιγότερο βάθος. Σταματάτε σε ένα ξύλινο πασαλάκι και το θέαμα μεγαλειώδες. Το Στεφάνι και ο Μύτικας στα λευκά, με τον ήλιο να αχνοφαίνεται πίσω από το γκρίζο σύννεφο, ένδειξη ότι η κακοκαιρία περνάει. Στο βάθος η Σκούρτα. Μετά από ένα μικρό διάλλειμα συνεχίζετε στην άκρη του Οροπεδίου της Σκούρτας μετά από μία ώρα βγάζεις το θερμός σου, το ακουμπάς στο τσιμεντένιο κολωνάκι και βλέπεις ότι η ώρα έχει πάει τέσσερεις.
“Παιδιά βάλτε κραμπόν και ένα μπατόν και ένα πιολέ στο χέρι” ακούγεται από μπροστά. Αφού ήπιες το τσάι σου και έφαγες ένα παστέλι και μία σοκολάτα, σκύβεις να βάλεις τα κραμπόν σου, αλλά γρήγορα καταλαβαίνεις ότι με γυμνά χέρια δεν είναι και η καλύτερη επιλογή. Τώρα κατανοείς γιατί οι εκπαιδευτές στη σχολή έλεγαν ότι “στο χειμερινό βουνό, πρέπει να μάθουμε να τα κάνουμε όλα με τα γάντια”. Μετά το πρώτο μεγάλο κατέβασμα ο δυνατός εκ δεξιών αέρας κόβει λίγο, αλλά το τοπίο βουκολικό και οι κορνίζες στο Λαιμό μεγάλες.
Μπαίνουν οι πιο έμπειροι μπροστά και ο ένας μένει τελευταίος. Καθώς κατηφορίζετε βλέπεις στα δεξιά σου και σφίγγεσαι λίγο, αλλά γρήγορα αφοσιώνεσαι στο βηματισμό σου. Σταθερά βήματα και το πιολέ μέσα στο χιόνι. Μετά την πρώτη κατηφοριά, ανηφορίζετε και νιώθεις πολύ κοντά στην άκρη, αλλά ο πρώτος δε φαίνεται να ανησυχεί και που και που με τον μπατόν του τρυπάει την άκρη της κορνίζας να δει το πάχος και τη συνοχή της. Κατηφόρα και πάλι κυριολεκτικά πάνω στην κόψη. Μετά κινήστε λίγο δεξιά και το χιόνι είναι πολύ σφιχτό και σε σημεία παγωμένο. Νιώθεις την έκθεση ακόμα πιο πολύ και περπατάς σαν να θέλεις να τα κάνεις. “Κάρφωνε καλά τα κραμπόν” ακούγεται από πίσω “και μην ανησυχείς”. Η κλίση μηδενίζεται και σου λένε ότι εδώ είναι το καλοκαίρι βρίσκεται το παγκάκι, το οποίο δεν βλέπεις πουθενά. Μία μικρή στάση για ανασύνταξη και αρχίζει η μεγάλη ανηφοριά. Εδώ οι κορνίζες είναι πιο μυτερές και σε κάποια σημεία τρομακτικά στενές. Τα παιδιά το κόβουν αριστερά, χαμηλότερα από την κόψη ανάμεσα σε κάτι δεντράκια. Πάνω-κάτω με το φως της ημέρα να λιγοστεύει και περνάτε από μία μεγάλη κορνίζα που δεξιά της στην κυριολεξία το χάος. “Και φαντάσου να φύγει” σκέφτεσαι, αλλά πλέον έχεις εξοικειωθεί με το θέαμα. Μόλις περάσετε και αυτήν σηκώνεις το κεφάλι σου και βλέπεις επάνω το πέρασμα του Γιόσου τυλιγμένο σε ένα περίεργο σύννεφο. Η ομάδα έχει αρχίσει να κουράζεται από την πολύωρη προσπάθεια και άλλη μία στάση πίσω από κάτι βράχια που υπάρχει μία παλιά μεταλλική ταμπέλα, είναι απαραίτητη.
Τα βράχια δεν παρέχουν και πολύ προστασία μιας που δαιμονίζουν τον αέρα, τον κάνουν να στριφογυρνάει και το φέρνουν από παντού. Οι κινήσεις γρήγορες, το φαγητό δεν κατεβαίνει και το τσάι στο θερμός είναι σχεδόν παγωμένο και καθώς έχει σουρουπώνει βγαίνουν πλέον οι φακοί. Αλλάζει η εμπροσθοφυλακή της ομάδας για να ανοίξει κάποιος άλλος βήματα. Από την κούραση το σύστημα ρολόι δεν είναι πια καλό-κουρδισμένο, αλλά έχει αρρυθμίες και αλλάζει κάθε 5 λεπτά πλέον. Με τα πολλά φτάνετε στο Πέρασμα του Γιόσου, όπου υπάρχει το συρματόσχοινο το οποίο από την χθεσινή έλευση των προηγουμένων πρόλαβε και πάλι να θαφτεί από το χιόνι. Στο τηλέφωνο του διπλανού έρχονται κάποια μηνύματα, αλλά με τον αέρα να λυσσάει, το κρύο, την κούραση και την αγωνία να περάσετε το ιστορικό αυτό σημείο ακούγεται ή έκφραση…”Γά**σε το, πάμε πάνω γιατί δε μας βλέπω καλά”. Μπροστά ακούς τα παιδιά να παλεύουν για να ξεθάψουν το συρματόσχοινο το οποίο τελικά καταφέρνουν. Έρχεται και η σειρά σου, αρπάζεις το συρματόσχοινο, τραβιέσαι και ανεβαίνεις “Μην κρέμεσαι, βάζε τα κραμπόν σου στα πατήματα, τσίμπα με τις μύτες το βράχο”. Ακολουθεί και ο τελευταίος και μόλις βγει επάνω σε τυφλώνει με το φακό του και σε ρωτάει “Όλα καλά;” και απαντάς εσύ “ναι λίγο κρυώνω, λίγο πεινάω, λίγο διψάω, αλλά όλα καλά στο Οροπέδιο είμαστε σε λίγο φτάνουμε στο καταφύγιο…”. Μόλις χάθηκε και το τελευταίο φως μέσα στο πυκνό και παγωμένο σύννεφο που γλείφει το Οροπέδιο των Μουσών με μανία τρέχοντας από τη δύναμη του αέρα. Ανάβεις το φακό σου και περιμένεις να συνεχίσετε…
Οροπέδιο Μουσών.
Νύχτα, κούραση, κρύο, αέρας και…πολλές φορές, ομίχλη
Η πολυετής εμπειρία έχει δείξει ότι η παραπάνω κατάσταση δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για αυθημερόν ανάβαση. Κάποιες φορές τα πράγματα είναι καλύτερα, αλλά και πολλές φορές χειρότερα. Μετά τα γεγονότα του 1979, (30 ώρες Θύελλα, http://www.olympus-climbing.gr/index.php?page=news&id=31&language=gr) στο Οροπέδιο των Μουσών μπήκαν κολωνάκια, για την καλύτερη σήμανση και για να αποφευχθούν μελλοντικά τα χειρότερα, πράγμα που έχει επιτευχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Τα κολωνάκια οδηγούν στα καταφύγια Χρήστος Κάκκαλος (κίτρινα) και Γιόσος Αποστολίδης (ΣΕΟ), τα οποία έχουν άσπρο χρώμα.
Για τα 43 κίτρινα κολωνάκια που οδηγούν στο καταφύγιο Χρήστος Κάκκαλος, η απόσταση τους ποικίλει από 25 μέχρι και 50 μέτρα και οι μέθοδοι που μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει ποικίλουν. Από ένα απλό αζιμούθιο στην έξοδο από το Πέρασμα του Γιόσου στις 230o, το οποίο βέβαια, έχει το μειονέκτημα ότι μετά από τόσες ώρες πορεία και την επακόλουθη συσσωρευμένη κούραση είναι κάπως δύσκολο να κρατήσει κάποιος μία σταθερή πορεία, ιδιαίτερα ένα το χιόνι είναι βαθύ, έχει νυχτώσει και ο αέρας είναι δυνατός.
Η άλλη λύση είναι η πορεία από κολωνάκι σε κολωνάκι, είτε με τη βοήθεια της οπτικής επαφής, πράγμα χρονοβόρο και αβέβαιο, λόγω των συνήθως δύσκολων αντικειμενικών συνθηκών, είτε με τη χρήση ενός σκοινιού (οι περισσότερες ομάδες που έχουν στόχο το Μύτικα το χειμώνα κουβαλάνε ένα σκοινί μαζί τους), το οποίο θέλει και πάλι το χρόνο του, μιας και για να διαγράψει κάποιος κύκλος με κέντρο το προηγούμενο κολωνάκι με όλη την κούραση και βαθύ χιόνι σίγουρα δε θα είναι εύκολη υπόθεση, αλλά μπορεί να σώσει από πολλά χειρότερα.
Η τελευταία λύση είναι αυτή της χρήσης GPS πράγμα πολύ διαδεδομένο τη τελευταία δεκαετία, έχει σχετικά χαμηλό κόστος και μεγάλη πρακτικότητα. Για το λόγο αυτό έστω και καθυστερημένα είπαμε να κάνουμε μία απογραφή για τα 43 κίτρινα κολωνάκια του Οροπεδίου των Μουσών και να τα αποτυπώσουμε πάνω στον καινούργιο χάρτη Ολύμπου (Route Maps). Η καταγραφή του στίγματος έγινε 3 φορές μεταξύ 2014 και 2016, δύο φορέα καλοκαίρι και μία το χειμώνα με το ίδιο GPS (Garmin E-trex) και τα στίγματα που παρουσιάζονται στον πίνακα είναι ο μέσος όρος. Εάν ο τελικός προορισμός είναι το καταφύγιο Γιόσος Αποστολίδης, το αζιμούθιο από το καταφύγιο Χρήστος Κάκκαλος, είναι 276ο. Εάν και προ τριετίας η Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, τοποθέτησε κολωνάκια που ενώνουν τα δύο καταφύγια, τα στίγματα τους δεν έχουν καταγραφεί ακόμα, αλλά η εν λόγω δράση έχει δρομολογηθεί άμεσα.
Πολλές ευχαριστίες στον Ηλία Γερμαντζίδη για τη βοήθεια και την προσφορά τμήματος του χάρτη του Ολύμπου, αλλά και τη γενικότερη βοήθεια σε πλήθος τοπογραφικών και γεωλογικών θεμάτων.
Ευχές για πολλές, καλές και ασφαλείς διαδρομές!
Μιχάλης Στύλλας
Εγγραφείτε στο newsletter μας!
Με την εγγραφή σας αποδέχεστε τους Όρους Χρήσης
