Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μέρος του άρθρου που δημοσιεύτηκε στο National Geograpchic. Αφορά τις φώκιες Μονάχους - Μονάχους και το νησί της Γυάρου, όπου βρίσκει καταφύγιο αυτό το εξαιρετικά απειλούμενο είδος.
Οι Μονάχους – Μονάχους είναι διασκορπισμένες σε λίγα μέρη του κόσμου, τη Μαυριτανία, τη Μαδέρα, τη Πορτογαλλία, την Ελλάδα και τα τουρκικά παράλια. Η μείωση του πληθυσμού ξεκίνησε από την περίοδο της ρωμαϊκής εποχής, όπου οι κυνηγοί σκότωναν τα ζώα για το κρέας, το λάδι και το δέρμα τους.
Στη σύγχρονη εποχή η ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών έχει μειώσει το βιότοπο του είδους με αποτέλεσμα να συγκεντρώνονται σε μέρη χωρίς ανθρώπινη όχληση και συγκεκριμένα σε σπηλιές. Ένα άλλο φαινόμενο που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι η θανάτωση των ζώων από ψαράδες, καθώς αναφέρουν ότι μειώνουν κατά πολύ τον αριθμό των ψαριών.
Η φώκια έχει βρει καταφύγιο στη Γυάρο, ένα νησί της Ελλάδας με σκοτεινό παρελθόν. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κάνουν προσπάθειες να μετατρέψουν το νησί σε καταφύγιο Μονάχους – Μονάχους.
"Η ιδέα είναι να δημιουργήσουμε ένα είδος καταφυγίου, ένα δίχτυ ασφαλείας για να δώσουμε πνοή στις φώκιες που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες". -Χρήστος Παπάδας, περιβαλλοντολόγος της WWF και υπεύθυνος του έργου μαζί με άλλες ΜΚΟ και κρατικούς φορείς-
Στο νησί ζουν αυτή τη στιγμή 60 φώκιες και αποτελούν το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η διεθνής ένωση για τη διατήρηση της φύσης ανακοίνωσε ότι το είδος από την κατηγορία του απειλούμενου είδους πέρασε στην κατηγορία του είδους προς εξαφάνιση.
Η επιστροφή της φώκιας δεν αποτελεί χαρμόσυνο γεγονός για τους ψαράδες της περιοχής, οι οποίοι πιστεύουν ότι η δουλειά τους απειλείται σοβαρά λόγω της μεγάλης κατανάλωσης ψαριών.
"Δε θέλουμε να βλάψουμε τις φώκιες και έχουν οργανώσεις που τις υποστηρίζουν. Εμάς όμως ποιος μας βοηθά? Κανένας…" -Μαρία Μποντόρι, επικεφαλής της ένωσης ψαράδων στη Σύρο το πλησιέστερο κατοικημένο νησί-
Οι ειδικοί λένε ότι στην εποχή του κορονοϊού, που έχει πλήξει την παγκόσμια αλιευτική βιομηχανία, αυτές οι συγκρούσεις θα γίνουν πιο έντονες.
Η Γυάρος αποτελεί σημαντική τοποθεσία για την άγρια ζωή. Είναι ένα νησί με βραχώδεις απόκρημνες πλαγιές και δύσκολα προσβάσιμο για τον άνθρωπο. Γι' αυτόν τον λόγο οι Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί το είχαν ως τόπο εξορίας για τους ανεπιθύμητους. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, κατέλαβαν το νησί οι στρατιωτικές αρχές και το χρησιμοποίησαν ως Αλκατράζ για περισσότερους από 20.000 πολιτικούς αντιπάλους. Πολλοί από τους φυλακισμένους που υπέφεραν από τις βάναυσες συνθήκες χάραξαν τα ονόματά τους στους τοίχους της φυλακής και είναι ορατά μέχρι σήμερα. Το ελληνικό ναυτικό χρησιμοποιεί τη Γυάρο ως πεδίο βολών με αποτέλεσμα οι λόφοι να είναι γεμάτοι με βλήματα. Όλα τα παραπάνω έχουν λειτουργήσει ως τροχοπέδη για την ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού στο νησί.
Αν και είναι πολύ νωρίς για να βγουν συμπεράσματα για την αύξηση του πληθυσμού κάτοικοι αναφέρουν ότι βλέπουν πιο συχνά φώκιες.
"Δεν είναι ασυνήθιστο τα μικρά νησιά να συμβάλουν στην ανάκαμψη της άγριας ζωής. Το έχουμε δει να συμβαίνει και ο λόγος είναι απλός. Όσο έχουν τροφή και μέρος να γεννήσουν τα μωρά τους, οι φώκιες είναι ευχαριστημένες." -Jason Baker, σύμβουλος της Marine Mammal Commission, μιας κυβερνητικής υπηρεσίας των ΗΠΑ-
Οι περισσότεροι νησιώτες φαίνεται να υποστηρίζουν την προστασία και ευημερία του είδους, αλλά οι ψαράδες αποτελούν εξαίρεση.
"Μόλις σήμερα το πρωί δύο φώκιες κυνηγούσαν το σκάφος για να πάρουν τα ψάρια μου. Είναι δύσκολο να συνυπάρχουμε" -Μάρκος Δενάξας, ψαράς της Γυάρου για 75 από τα 81 του χρόνια-
Η Γυάρος είναι προστατευόμενη περιοχή και οι ψαρότοποι γύρω της είναι κλειστοί. Οι ψαράδες της Σύρου και άλλων κοντινών νησιών, επιμένουν ότι οι οικολόγοι μειώνουν την ευημερία τους και αυξάνουν τα οικονομικά τους προβλήματα. Οι τιμές των ψαριών έχουν μειωθεί λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης της Ελλάδας και πιθανότατα θα μειωθούν περισσότερο λόγω της πανδημίας.
Οι υπεύθυνοι των περιβαλλοντικών οργανώσεων έχουν επίγνωση των δυσκολιών των ψαράδων και σκοπεύουν να δώσουν λύση δίνοντας οικονομικά κίνητρα με τη εμπλοκή τους σε οικοτουριστικές πρακτικές.
Οι φώκιες εξελίχθηκαν για να ευδοκιμήσουν στη Μεσόγειο, αλλά τότε ήταν μια πολύ διαφορετική θάλασσα. Δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα γόνιμες και αγωνίστηκαν για να καλύψουν τις συχνές απώλειές τους καθώς οι άνθρωποι τις πλησίαζαν απειλητικά. Δεν χρειάστηκε ποτέ να ταξιδέψουν μακριά από τον βιότοπό τους, οπότε το ένστικτό τους δεν τους ωθεί να αναζητήσουν νέους χώρους κυνηγιού. Επίσης, οι φώκιες είναι ευάλωτες σε ασθένειες. Το 1997, περισσότερες από 150 μεσογειακές φώκιες πέθαναν από έναν μυστηριώδη ιό στη Μαυριτανία. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό επειδή οι φώκιες ζουν σε τρεις κατακερματισμένους πληθυσμούς, οπότε αν κάποιος από αυτούς εξαφανιστεί, πιθανότατα έχει χαθεί για πάντα. Τέλος, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας λόγω της κλιματικής αλλαγής έπληξε επίσης πολλές από τις παραλίες που χρησιμοποιούσαν οι φώκιες για ξεκούραση και κοινωνικοποίηση.
Ωστόσο, οι περισσότεροι επιστήμονες παραμένουν αισιόδοξοι για τη διατήρηση του είδους.
"Είναι απίστευτα ανθεκτικές. Αν σταματήσετε να τις σκοτώνετε, πιθανότατα θα ανακάμψουν" -Jason Baker, σύμβουλος της Marine Mammal Commission, μιας κυβερνητικής υπηρεσίας των ΗΠΑ-
Πηγή άρθρου : National Geographic, Header photo: analitis.gr
Follow us:
Εγγραφείτε στο newsletter μας!
Με την εγγραφή σας αποδέχεστε τους Όρους Χρήσης
